Over multivitamines en voedingssupplementen

(Derde en laatste deel van een drieluik over vitamines)

Door huisarts Dirk Jan van Wijk

In de vorige delen van dit drieluik over vitamines heb ik uitgelegd dat eigenlijk iedereen dagelijks een vitamine D-tablet zou moeten nemen en dat het voor een aantal mensen ook nuttig zou zijn om vitamine B12 te gebruiken of te laten bepalen. In dit derde deel gaat het over de voor- en nadelen van het slikken van multivitaminepreparaten en voedingssupplementen

Wat zijn dat?
Om goed te kunnen functioneren heeft ons lichaam niet alleen voedingsstoffen (vetten, koolhydraten en eiwitten) nodig. Daarnaast kunnen we dertien verbindingen, de 'vitamines' , niet zelf maken en verbruiken we ook zo'n vijftien mineralen die essentieel zijn om goed te kunnen functioneren. In gezonde gevarieerde voeding zitten deze noodzakelijke vitaminen en mineralen echter gelukkig in voldoende mate. De enige uitzondering is vitamine D, waar ik in het eerste deel van dit drieluik over schreef.

Mogelijk tekort
Toch kunnen we te weinig van deze essentiële stoffen binnen krijgen en kan het nuttig zijn om dagelijks een multivitaminepreparaat (met alle vitamines) of een voedingssupplement (dat daarnaast ook de noodzakelijke mineralen bevat) te nemen. Uiteraard geldt dat voor mensen die onvolwaardig eten. Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen met een alcoholprobleem. Maar ook zijn er nog altijd velen die te weinig groenten eten. Vegetariërs kunnen een vitamine B12-tekort verwachten. Daarover schreef ik in deel 2. Ook zijn er groepen die extra veel vitamines en mineralen nodig hebben. Hierbij denk ik aan topsporters en mensen met een chronische ziekte. Zwangeren wordt aangeraden extra vitamine B11 (foliumzuur) te nemen. En tenslotte zijn er groepen die vitamines in onvoldoende mate uit goede voeding kunnen opnemen. Ik denk hierbij aan veel mensen met een chronische ziekte en aan ouderen.

Gevaar voor overdosering
De heersende gedachte over vitamines is: baat het niet dan schaadt het niet. Helaas is dat maar gedeeltelijk waar. Van enkele vitamines (A, B6) zijn schadelijke effecten bekend als ze worden overgedoseerd. Zo zag ik dit jaar enkele mensen in mijn praktijk met een vitamine B6-vergiftiging als gevolg van het nemen van een multivitamine dat meer dan vijf keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid B6 bevat. Een hoge dosis van het ene mineraal kan de opname van het andere mineraal verstoren. Te veel van het één kan dus tot een tekort van het ander leiden.

Advies
Gezonde gevarieerde voeding bevat in principe voldoende vitamines en mineralen om het lichaam goed te laten functioneren. Multivitamines of voedingssupplementen kunnen nuttig zijn voor ongezonde eters, (top)sporters, chronisch zieken en ouderen. Let er echter op dat in het preparaat nooit meer dan 300% van de aanbevolen hoeveelheid van het vitamine of het mineraal zit! Daarnaast is het belangrijk dat iedereen dagelijks een tablet met 800 IE (dat is 20 mg) vitamine D neemt, behalve als dit al in het multivitaminepreparaat zit. Maar bovenal, ik kan het niet vaak genoeg zeggen, : behoud van gezondheid en behandeling van ziekte beginnen met gezonde voeding!