Over gaan

door huisarts Dirk Jan van Wijk

Wanneer je iemand bent die veel in beweging is, loopt of fietst naar werk of school en 's avonds vaak sport, is dit stukje niet voor jou geschreven. En herken je je niet in deze beschrijving: Lees het volgende dan aandachtig!

Evolutie

Door de evolutie zijn wij, mensen, de intelligentste levende wezens op deze aardbol geworden. Door onze slimheid hoefden wij ons niet meer aan te passen aan de omgeving, maar konden wij de omgeving aanpassen aan onze noden en behoeften. We kunnen het zo warm, koud, nat of droog hebben als we willen. Eten en drinken zijn altijd voorradig en we hoeven zelfs de deur niet meer uit om onze behoeftes thuis te krijgen.

In de laatste 50 jaar echter hebben wij onze leefomgeving zó snel veranderd dat ons lichaam dat evolutionair niet kan bijbenen. Niet alleen maken we voeding waar we ziek van worden (daarover zal ik later een ander stukje schrijven), maar ook hebben we beweging vrijwel uit ons leven gebannen.

Nog geen 50 jaar geleden waren we allemaal van 's morgens vroeg tot we naar bed gingen voortdurend in touw. Maar inmiddels gaan we met de auto naar ons werk, hebben machines het handwerk overgenomen, heeft de helft van de Nederlandse beroepsbevolking zittend werk en spelen we niet meer op straat maar achter de computer. En al dat zitten maakt ziek. Wij mensen zijn gemaakt om te bewegen! Ons lichaam heeft zich evolutionair nog niet aangepast aan de hedendaagse inactiviteit!

Bewegen voorkomt ziektes

Niet alleen voorkomt bewegen dat je overgewicht krijgt, het is ook goed voor spieren, gewrichten en botten en voorkomt zo artrose (slijtage) en osteoporose (botontkalking).

Je hele bewegingsapparaat (dat heet niet voor niets zo!) profiteert dus van bewegen. Maar ook neemt de kans op vele ziekten af. Dat is bewezen voor o.a. suikerziekte, hart- en vaatziekten, longaandoeningen en vele vormen van kanker, waaronder borst- en dikke darmkanker.

En verder is inmiddels overduidelijk geworden dat de hersenen gezonder blijven bij mensen die veel bewegen: Dat voorkomt dementie.

Bewegen geneest

Het zal je dan ook niet verbazen dat bewegen het belangrijkste geneesmiddel is voor veel kwalen. Mensen met nek- en rugpijn, pees- en spieraandoeningen, overgewicht, hoge bloeddruk en longaandoeningen zijn allemaal in de eerste plaats gebaat bij bewegen.

Maar ook bij mensen met een depressie helpt bewegen beter dan anti-depressieve pillen of psychotherapie. En ik zou nog wel even met deze opsomming door kunnen gaan.

En voor meer bewegen hoeven we weinig moeite te doen: Spreek bijvoorbeeld met jezelf af om nooit meer een lift of roltrap te nemen. Neem vaker die fiets in plaats van de auto of nog beter: ga lopen! Of neem een hond, die houd je gezond!

Staan versus zitten

We zitten in de auto, zitten op het werk en zitten voor de TV of de computer. Sommigen trimmen hun schuldgevoel over zoveel apathie een uurtje in de week weg in de sportschool. Er is een Nederlandse Norm Gezond Bewegen opgesteld, die adviseert om 5 dagen per week een half uur matig intensief te bewegen. Met 'matig intensief' wordt flink wandelen of fietsen bedoeld.

En wat blijkt: Zelfs aan deze makkelijk haalbare 'norm' voldoet maar 40% van onze bevolking. Nederlanders staan bekend als fietsende natie, maar wij blijken in Europa koploper te zijn op het gebied van zitten!

En juist dat moeten we voorkomen voor een betere gezondheid.

Gelukkig komen de bureaus waaraan men staand kan werken steeds meer in zwang. Wat je dat oplevert? Als je de helft van je bureauwerk staand zou doen, verbrand je daarmee per jaar evenveel extra calorieën als wanneer je 10 marathons zou lopen!

En dat is goed voor je gewicht. Maar ook voorkomt het vele kwalen.

Zitten maakt ziek!

Op elke leeftijd

Dit verhaal geldt ook voor kinderen (Waar wordt er nog buiten gespeeld tot moeder je roept dat je naar bed moet?) en voor ouderen en zieken. Hoe gek dat ook klinkt: Ouderen die veel zitten vallen eerder en breken sneller iets. Overal op de wereld worden mensen gezonder oud als ze meer in beweging zijn.

Tips

Enkele tips waardoor je automatisch meer gaat bewegen:

Spreek met jezelf af elke avond een wandeling te maken. Dat is goed voor de spijsvertering, voor je lijf en voor je nachtrust. En bovendien zit je niet voor een beeldbuis, zolang je loopt!

Zet je televisie achter een deur. Als je hem niet ziet, zet je hem minder snel aan. Verstop de afstandsbediening, dan moet je opstaan om te zappen. En zet je computer op een sta-tafel en je smartphone op stil.

Vergader staand. Lunch lopend. Zit op een stoel zonder leuning. Zet het koffieapparaat buiten handbereik.

Ban het zitten uit je levensloop en uit je loopbaan! En vraag je dagelijks af: "Wat beweegt mij?"