Over vitamine D en zonlicht (Eerste deel van een drieluik over vitamines)

In de negentiende eeuw viel het op dat de mijnwerkers in Engeland allerlei botafwijkingen kregen. Deze 'Engelse ziekte' bleek een gevolg van een gebrek aan zonlicht, waardoor een vitamine D-tekort ontstond. Ook in de moderne tijd komen veel mensen te weinig buiten (als gevolg van kantoorbaan, computer, televisie en auto) en is een gebrek aan vitamine D een serieus gevolg.

Door huisarts Dirk Jan van Wijk

Zonlicht
In normale, gevarieerde voeding (waarover ik eerder schreef) zitten voldoende vitamines om ons goed te laten functioneren. Met één uitzondering: vitamine D zit er bijna niet in. Vitamine D wordt in de huid aangemaakt onder invloed van zonlicht. Volgens deskundigen volstaat het voor blanke volwassenen om twee keer per week een kwartier met gezicht en onderarmen in de middagzon (tussen 11.00 en 15.00 uur) te zijn om voldoende vitamine D voor die week aan te maken. Dat lijkt niet veel, maar veel mensen zijn op dat tijdstip niet buiten, of er schijnt geen zon of ze hebben zich met zonnebrandcrème ingesmeerd. Veel mensen maken daarom te weinig vitamine D aan. Mensen met een donkere huid, kinderen en ouderen maken in ons klimaat altíjd te weinig vitamine D aan en wordt daarom aangeraden om het in de vorm van een tablet tot zich te nemen.

Klachten
Vitamine D is vooral belangrijk voor de opbouw van de botten. Bij een ernstig tekort ontstaat 'rachitis', het dure woord voor Engelse ziekte, met misvormingen van vooral benen en borstkas. Minder ernstige tekorten kunnen een waslijst aan klachten geven. Bewezen is de rol van deze vitamine bij de behandeling en voorkoming van osteoporose (botontkalking op latere leeftijd). En er zijn aanwijzingen voor een verband tussen vitamine D-tekort en spierzwakte en (daardoor) evenwichtsproblemen, weerstandsvermindering en wintertenen en wellicht is er ook een relatie met depressie, bepaalde kankersoorten, suikerziekte en dementie.

Advies
Een tekort aan vitamine D komt dus veel voor en kan veel klachten veroorzaken. Toch wordt niet aangeraden om het gehalte in het bloed te bepalen. Deze bepaling is namelijk duur en onbetrouwbaar. Beter zou het zijn wanneer niet alleen kinderen, ouderen, mensen met een donkere huid en mensen die weinig buiten komen dagelijks 800 IE (overeenkomend met 20 mg) vitamine D slikken, maar dat eigenlijk iedereen dit gaan doen. Je kunt namelijk niet snel te veel binnen krijgen en zéker niet als je je aan bovenstaande dagelijkse hoeveelheid houdt. Zo'n tabletje van 20 mg of 800 IE kost bij de drogist slechts iets meer dan één cent!

Dus wat mij betreft, beste Uitgeesters: Liefst elke dag een tabletje vitamine D!

(Alleen volwassenen die veel buiten komen hoeven dit in de zomermaanden niet te doen.)