Over blessures: schuld en geduld

Door huisarts Dirk Jan van Wijk

Bij sportbeoefening wordt ons lichaam bovenmatig belast. Als logisch gevolg daarvan kunnen blessures ontstaan. Toch ervaren we een blessure vaak als domme pech of als gevolg van een (wilde) actie van de tegenstander. Veel blessures zijn echter te voorkomen en voor een groot deel de schuld van jezelf. En ook heb je zelf een belangrijk aandeel in het herstel. Ik leg het je uit.

Preventie door training
Ons lichaam is gemaakt om te bewegen. Niets zo slecht voor ons lijf als zitten. Bij sport is echter sprake van extréme vormen van bewegen. En bij contactsporten, zoals voetbal, ook nog van inwerkend geweld van buiten. Alleen een lijf dat hierop is voorbereid, kan deze 'aanslagen' aan. Training van kracht en uithoudingsvermogen verkleinen de kans op band-, pees- en spierletsels door uitputting. Training van souplesse en 'inzicht' verkleinen de kans op een blessure door bijv. een onbesuisde tackle. (Bedenk maar eens hoe weinig spelers als Messi en Cruijff geblesseerd waren, ondanks alle aanslagen op hun ledematen!) Daarnaast is een gezonde levensstijl belangrijk om ons lichaam in optimale conditie te houden. Iedereen kan begrijpen dat je op zondag een kleinere kans op een blessure hebt als je de avond ervoor op tijd naar bed bent gegaan i.p.v. je tot in de kleine uurtjes te hebben volgegoten in de kroeg. De lichamelijke conditie om blessures te voorkomen heb je dus voor een belangrijk deel zelf in de hand…

Eigen schuld
En als er dan een blessure is ontstaan, is het 'sportief' om je eigen aandeel daarin te zien. Je hebt meer van je lijf gevraagd dan je lijf op dat moment aankon. Je was onvoldoende voorbereid op de omstandigheid waardoor de blessure ontstond. Je bent niet alleen slachtoffer, maar ook medeverantwoordelijk!

Genezing door geduld
Ook bij de genezing van een blessure kun je zelf een belangrijke rol spelen. Natuurlijk ben je voor een optimaal herstel van botbreuken en kruisbandletsels mede afhankelijk van dokters en fysiotherapeuten. Maar de meeste blessures genezen het snelst als je de volgende drie factoren in acht neemt:

1. Accepteer de blessure (het hoort bij sporten), erken je eigen aandeel en leer ervan om het een volgende keer te voorkomen. Weerstand en boosheid vertragen de genezing.
2. Blijf normaal bewegen met het geblesseerde lichaamsdeel. Met normaal bewegen van bijvoorbeeld een been, bedoel ik rustig lopen en fietsen. Vrijwel alle blessures genezen hierdoor het snelst. Bij sommige blessures kan het zinvol zijn om een 'hulpmiddel' in te schakelen om normaal bewegen mogelijk te maken. Denk hierbij aan een brace, die bij normaal lopen voorkomt dat je opnieuw door je verzwikte enkel heengaat. En een pijnstiller kan soms voorkomen dat je 'onnatuurlijk' gaat bewegen.
3. En dan de belangrijkste tip: heb geduld! Geef je lichaam de tijd om de blessure helemaal te genezen. Pas als de klachten weg zijn ga je het herstelde lichaamsdeel weer belasten door eerst voor jezelf te trainen. In een groep ben je eerder geneigd om je te forceren. Wanneer je pijnvrij trainen kunt, train je weer mee met de groep. En wanneer dat goed gaat, kun je weer een wedstrijd spelen.

Fysiotherapie
De fysiotherapeut kan een belangrijke coach zijn bij het herstel van blessures. Hij of zij kan aangeven welke belasting mogelijk is met de klacht, stimuleren om te blijven bewegen en adviseren hoe je jouw conditie op peil houdt zonder het aangedane lichaamsdeel overmatig te belasten. Vaak zal hij je ook moeten afremmen, want voor de meeste sporters gaat het herstel veel te langzaam.

Vroeger en nu
Geduld hebben is soms niet zo makkelijk. Het herstel van een peesletsel neemt vaak meer dan een half jaar! Met een spierscheuring ben je maar zo twee maanden zoet. Maar zelfs in de topsport (waar persoonlijke en financiële belangen groot kunnen zijn) is men erachter gekomen dat je beter de tijd kunt nemen.

In de tijd dat de voetbalclubs Alkmaar en Zaanstreek nog maar net gefuseerd waren, werd mijn vader, die huisarts in Zaandijk was, door de clubarts van Go-Ahead gevraagd om hem te vervangen bij de wedstrijd van zijn club tegen AZ in De Hout. Als klein jochie mocht ik met mijn vader mee en stond ik oog in oog met 'legendes' als Oeki Hoekema en Nico van Zoghel. Een belangrijke taak van mijn vader was het geven van pijnstillende injecties in geblesseerde banden en gewrichten, zodat de speler toch kon worden opgesteld. Een prima recept voor een korte voetbalcarrière, zo is gebleken! De medische begeleiding heeft veel geleerd sinds die tijd: men injecteert nu alleen nog geduld!

Ik wens alle spelers van harte een ICGT zonder blessures toe. En vooral dat je er zelf alles aan hebt gedaan om ze te voorkomen!