Over winteren

Deze opa herinnert zich de winter van 1963 nog. Reinier Paping won de Elfstedentocht. De Zaan, waar wij aan woonden, was dichtgevroren en mijn vader, ook huisarts, kon met zijn auto over het ijs naar de overkant rijden om daar een visite af te leggen. Mijn jongste broer was net geboren en lag in een bedje in een soort konijnenhok op het ijs. Volgens mijn vader was dat goed voor zijn weerstand. Om die reden liet hij ons ’s zomers ook zwemmen tussen de dode vissen, die het slachtoffer waren van een - toen nog legale - afvalstoffenlozing van een van de vele fabrieken langs deze waterloop.

Wel/niet
Daar gaan mijn gedachten heen op deze zondag, waarop geen zon te zien is. Buiten raast een ‘sneeuwjacht’. Dat is geen luxe schip voor Eskimo’s, bedenk ik me. De enigen die zich buiten wagen, lopen in skipak samen met een hond. Het is dus hondenweer. Maar daar hebben we het niet over. Waarover wel? Over hoe we deze (zeldzame) winter gezond doorkomen? “Goed idee, opa”, zou mijn kleinzoon zeggen.

Vet
In de winter heeft vooral onze huid het zwaar te verduren. De komende week lijkt mijn huisartsenpraktijk waarschijnlijk een huidartsenpraktijk, door alle eczemen (huidirritaties) die opbloeien als het weer buiten guur is en de centrale verwarming volop draait. Onze huid wordt daar droog van en een droge huid irriteert sneller. Wees dus zuinig op het natuurlijke vet in je huid, douche jezelf zo min mogelijk en gebruik liefst geen zeep. Daarnaast kun je overwegen om extra vet op je huid te smeren, maar zorg ervoor dat er in dat vet zo min mogelijk cosmetische spulletjes zitten. Hoe vetter hoe beter.

Wintervacht
'Slecht weer bestaat niet, alleen slechte kleding', is een Scandinavisch gezegde. Het is onnodig te zeggen dat we ons tegen koude moeten beschermen door warme kleding, omdat de mens zijn wintervacht al duizenden jaren geleden is kwijtgeraakt. Warme kleding is kleding die isoleert. En de beste isolatie is… lucht. Daarom kun je het beste jezelf in laagjes kleden van natuurlijk materiaal (dat je zweet het beste doorlaat). Ook de donsjassen die tegenwoordig in de mode zijn, isoleren goed.

Winterslaap
Van wintervacht is het een kleine stap naar winterslaap. Dit jaargetijde leent zich er bij uitstek voor om goede nachten te maken. De slaapkamer is donker en koud. Profiteer ervan, sla het achtuurjournaal over (voor de geestelijke rust) en laat de televisie uit. Welterusten! Dan sta je morgen gezond weer op. Slaap is ontzettend belangrijk voor je immuunsysteem.

Vitamine D
En over immuunsysteem gesproken: Je kunt er het beste van uitgaan dat je in de herfst en winter onvoldoende vitamine D aanmaakt in je huid, omdat in Nederland de zon dan niet hoog genoeg aan de hemel staat. Slik dus voor de zekerheid (liefst trouwens ook in de zomer) elke dag een pilletje met 25 microgram (= 1000 eenheden) vitamine D.

Bewegen
Maar al slik je vitamine D, maak er evengoed een gewoonte van om dagelijks minstens een half uur naar buiten te gaan. Liefst ’s morgens, want dan is de lucht het schoonst. En beperk het zitten daarnaast zoveel mogelijk. Buiten en bewegen geven een ‘boost’ aan je immuunsysteem. Met bewegen stook je bovendien je inwendige kachel op en stimuleer je je bloedsomloop. Daar krijg je warmere handen en voeten van.

Het allerbelangrijkst voor je immuunsysteem is echter je voeding. Ik zal daar in een volgende column op terugkomen. En denk ook aan humor, zorgeloosheid en een opgeruimd gemoed, want ook daardoor gaat je immuunsysteem beter functioneren. Kortom, als je je lijf goed ‘winterklaar’ hebt gemaakt, kun je zorgeloos deze periode door en je op een mooi voorjaar gaan verheugen.

Tekst: huisarts Dirk Jan van Wijk