"Pronken met andermans veren" Ingezonden brief

"Gemeentepagina 5 van De Uitgeester van 15 augustus heeft een artikel over het verduurzamen van historische panden. Als voorbeeld van zo'n pand werd daarbij afgebeeld 'De Swaen', Schevelstraat nr. 1.

Die herberg was al in de 16e eeuw bekend als 'De witte Swan." Het afgebeelde gebouw claimt deze afkomst met een gedenksteen in de voorgevel. Deze claim is later ook nog eens bevestigd met een monumentenbordje. Hoewel de opsteller daarvan wel enige ruimte laat voor twijfel. Terecht, want dit is de bedoelde herberg niet. In 1994 heeft Arthur Groen, toen voorzitter van de Historische Vereniging Oud-Uitgeest, na langdurig onderzoek vastgesteld dat hij stond op de plaats van nr. 4 van de huidige Kerkbuurt. Waar ondergetekende nu woont. Voor de onderbouwing van deze conclusie, zie de Hutgheest jaargang 15 nr. 2 (1994). Nu staat het eenieder vrij zijn woning de naam te geven die hij wil. Maar in dit geval is de geclaimde relatie met de oude herberg, nota bene met gedenksteen en bordje, dus pertinent onjuist. Bron van dit misverstand is vermoedelijk het boek "Geschiedenis van Uitgeest" (p. 16) van J.C. van der Loos uit 1925. Deze pastoor had wel meer op zijn geweten. Helaas heeft J.C. Krom dit standpunt overgenomen  in zijn boek "Het molenrijk Uitgeest" van 1980. Het is niet voor het eerst dat ik me stoor aan deze geschiedvervalsing, die steeds weer opduikt in de media en als zoete koek wordt geslikt. Vorige week bijvoorbeeld kwam de zogenaamde  'Swaen'  weer eens voorbij op C-TV. Ik heb niet de illusie dat deze brief daar verandering in gaat brengen. Die gevelsteen voorspel ik een langere levensduur dan de mijne. Maar ik wilde het in ieder geval nog eens op deze manier proberen. Overigens heeft Jan Deckwitz eerder al een poging gewaagd in zijn rubriek "In en om Uitgeest" in De Uitgeester van 9 september 1999.

Een korte geschiedenis, met dank aan Ria van der Eng van de HVOU: de echte 'Swaen' is terug te vinden op de eerste kadastrale kaart uit 1832 sectie B nr. 179 en 180, eigenaar Simon Twisk. Zijn dochter Gesina erft de hele zwik incl. nr. 181 (akkerland) in 1854. Haar man heette Pieter  Vooren, beroep kastelein! In 1888 wordt Klaas Vooren de nieuwe eigenaar, die de herberg in 1894 laat slopen. Klaas laat als winkelier kort daarna het huidige pand (nu Kerkbuurt 4 t/m 10) bouwen. Op HVOU-beeldbank nr. 02740 is zijn dochter voor de winkel te zien tijdens het 1eBloemenfeest in 1906 op een versierde fiets. De versiering van deze fiets bestaat uit een van witte bloemen geconstrueerde zwaan. Ja, de Voorentjes wisten wel hoe het zat. De voormalige herberg is overigens deels nog zichtbaar op een foto van Jacob Starreveld van rond 1890, die ik hier bijvoeg. Misschien wil de krant hem tonen. Deze kan men dan vergelijken met beeldbank nr. 22958 van de latere situatie.

Tenslotte, ik heb niets tegen het pand dat zich, ten onrechte dus, 'De Swaen' noemt. In tegendeel, ik ben blij dat het voor Uitgeest behouden is gebleven tijdens de kaalslag in de Schevelstraat in de 70er jaren. Dankzij particulier initiatief. Van historisch besef geeft ons gemeentebestuur zelden blijk."

Kees van den Kommer