Column Dirk Jan van Wijk: Over schreeuwen

In deze tijd van schreeuwen (en hopelijk juichen) voor het Nederlands voetbalelftal, is het wel aardig om eens na te denken over het effect van praten met stemverheffing. Schreeuw jij wel eens? Waarom dan zoal? En hoe voelt dat dan? En als anderen tegen jou schreeuwen, hoe voelt dat?

Stemvolume
We kunnen ons stemvolume regelen. Dat vinden onze stembanden fijn: zachtjes als het kan en alleen hard als het moet. Bijvoorbeeld wanneer we iemand met gehoorproblemen iets duidelijk willen maken of wanneer er veel omgevingslawaai is. (Voor de ander zichtbaar praten en goed articuleren, helpt dan overigens beter dan harder praten!)

Boodschap
Maar meestal wanneer het stemvolume omhooggaat, al of niet tot schreeuwen aan toe, is het voor de persoon in kwestie kennelijk nodig om de boodschap kracht bij te zetten. Dat begint al bij baby’s die luidruchtig huilend laten weten dat ze iets willen. Maar ook de puber, die zijn/haar zin niet krijgt, de marktkoopman die zijn waar wil verkopen, de partner die de emoties niet meer kan beheersen of de baas die zijn/haar frustratie op jou afreageert.

Gevolg
En wat is het effect op jou? Voel je je aangesproken om iets te kopen bij die marktkraam? Begin je meteen terug te schreeuwen tegen je partner? Voel je je direct erg schuldig naar je baas? Vele andere reacties zijn uiteraard mogelijk, maar stemverheffing veroorzaakt meestal een emotionele reactie bij de toehoorder. En emotionele reacties leiden dikwijls niet tot een vruchtbaar gesprek.

Luisteren
En dat is jammer, want het enige dat de stemverheffer beoogt, is gehoord te worden. “Hoor mij, luister naar wat ik te zeggen heb”, is de boodschap. En dat is ook het enige dat je hoeft te doen. En dat kun je laten merken door na afloop van de tirade te zeggen: “Ik heb je gehoord, dank je wel. Als ik het goed begrijp, wil je me… duidelijk maken.” Vervolgens kun je tegen de marktkoopman zeggen dat je vandaag geen appels nodig hebt, tegen je partner dat je het er graag op een ander moment rustig over wilt hebben en aan de baas vraag je of hij ook geïnteresseerd is in jouw visie.

Begrip
Hoe meer emotie geuit wordt door de een, hoe emotioneler de ander doorgaans reageert. En die emotionele reactie lokt dan weer een tegenreactie uit. Dat helpt niet. Beter is te luisteren naar de boodschap. En als de boodschapper weet dat de boodschap is begrepen, ontstaat er ruimte om ook de mening van de ander te horen.

Lichaamssignalen
Maar niet alleen mensen kunnen schreeuwen. Ook jouw lijf kan dat. Pijn, jeuk en uitputting kunnen heel goed een schreeuw van jouw lichaam zijn om aandacht. Je lichaam zou een boodschap voor je kunnen hebben, je iets willen laten weten. En ook dan is het goed om te luisteren. Neem je misschien te veel hooi op je vork? Eet je wel gezond? Heb je toch meer spanning dan je wilt toegeven? Of te weinig ontspanning? Zou je toch wat meer aan je conditie moeten doen?

Mijn boodschap
Geef dus bij (onbegrepen of chronische) klachten je lichaam de goede aandacht. Zorg voor goede voeding, goede beweging, goede slaap en ontspannen geest. In de komende zomer zal ik over deze onderwerpen een aantal columns schrijven. Je gezondheid is immers je belangrijkste bezit en ik wil je graag aansporen om daar zuinig op te zijn.

Ik laat dus nog luid en duidelijk van mij horen! In de hoop dat je mijn boodschap begrijpt!

Huisarts Dirk Jan van Wijk