Over vrijheid

Door huisarts Dirk Jan van Wijk

We hebben dit jaar op 4 mei herdacht, dat het 75 jaar geleden was dat voor ons de tweede wereldoorlog eindigde. Dat er een einde kwam aan een periode van 5 jaar vrijheidsberoving. En hoewel de verschrikkingen van toen in veel opzichten niet te vergelijken zijn met de huidige situatie, leven we ironisch genoeg nu opnieuw in een periode waarin wij in onze vrijheid beperkt worden.

Angst

Tóen was er angst voor de vijand. Die vijand kon je buurman zijn. Je was je leven niet zeker. En zéker niet als je er andere gedachten op nahield dan van je werd verwacht. Verzet tegen de opgelegde mening moest ondergronds. We hoopten massaal dat we onze bevrijding terugkregen door de komst van de geallieerden.

Nú is er angst voor een onbekend virus. Je kunt zomaar door je buurman besmet worden. En dan kan je ziek worden of erger, dat laten de media ons dagelijks weten. De zorgen die je hebt over het nut van alle beperkende maatregelen (in verhouding tot de nadelige gevolgen ervan) mag je wel dénken, maar niet uitspreken. Openlijk verzet leidt tot boete. En we hopen vurig onze vrijheid weer terug te krijgen, wanneer er een veilig en werkzaam vaccin beschikbaar komt.

Virussen

Niemand weet hoe lang deze wereldstrijd tegen dit coronavirus nog gaat duren en hoeveel virussen ons daarna nog gaan tiranniseren. Niemand weet waarom een besmet persoon ook ziek wordt en welke factoren veroorzaken dat deze zieke mens die ziekte niet (zonder hulp) kan overwinnen. Ik ben bang dat de angst voorlopig zal blijven regeren.

4 mei

We hebben op 4 mei de mensen herdacht die streden voor onze vrijheid. Al 75 keer hebben we onszelf jaarlijks gewaarschuwd om zuinig op die vrijheid te zijn.

En toch hebben we nu met z’n allen voor een (‘intelligente’) vrijheidsbeperking gekozen vanwege een collectieve angst. Of dat werkelijk in deze mate nodig was, weten we niet en zullen we misschien wel nooit weten. Ik vrees echter dat de angst nog wel één of meerdere generaties zal doorwerken en hoop en wens dat onze maatschappij wijze lessen trekt uit deze situatie en we weer snel een nieuw gevoel van vrijheid kunnen ervaren.

Natuurlijk

‘Een nieuwe lente, een nieuw geluid’. Dat gezegde is nog nooit zó waar geweest. Terwijl het geluid van deze nieuwe lente in onze maatschappij voornamelijk in mineur klinkt, júbelt juist de lente in de natuur .

En zijn wij niet allemaal natuur?

Maar hebben we ons daar ook naar gedragen de laatste decennia?

Of hebben we de natuurwetten genegeerd en de natuur onze wetten op willen leggen?

-Eten we ‘gemakkelijk’ of dat wat de natuur ons schenkt (en wat van oudsher ons natuurlijke voedsel is)?

-Leven we ‘gemakkelijk’ of bewegen we de hele dag (waarvoor onze lichaamsbouw is bedoeld)?

-Laten wij onze hersenen overuren draaien met prikkels van allerhande apparaten en alles dat wij moeten (van onszelf) of gunnen we ze ook regelmatig rust, zijn we blij met wat er is en kunnen we accepteren wat er komt?

‘Natuurlijk’ betekent letterlijk ‘gelijk de natuur’, ‘volgens de regels van de natuur’. In ons taalgebruik heeft het de betekenis van ‘vanzelfsprekend’ gekregen. Wij zijn gewoontedieren geworden en doen wat wij of wat anderen vanzelfsprekend vinden. Maar is dat nog ‘volgens onze natuur’?

De nieuwe vrijheid

Wanneer jij in deze situatie bijvoorbeeld ervaart dat je het heerlijk vindt om geen sociale ‘verplichtingen’ meer te hebben, zou je in deze periode kunnen leren om voortaan je grenzen op dat gebied beter te gaan bewaken. En ook het omgekeerde zou je nu kunnen opvallen, bijvoorbeeld gemis aan persoonlijk of lichamelijk contact met je ouders of kleinkinderen. Leer dan dat je daar straks, als je weer door van alles in beslag wordt genomen, prioriteit aan gaat geven.

Nu, 75 jaar na ‘De Bevrijding’ zou de nieuwe vrijheid kunnen zijn: leven naar je eigen natuur. Dat voelt pas echt vrij! Natuurlijk ‘natuurlijk’!