Over verwonderen

"Wat je vindt, mag je houden", werd een van mijn patiënten voorgehouden door zijn vader. Het ging hier niet om een asociale vader, die vond dat je een gevonden portemonnee niet naar het politiebureau zou moeten brengen. Nee, het was een wijze vader, die zijn zoon wilde leren dat wanneer je een oordeel of mening hebt, wanneer je dus ‘iets (ergens van) vindt’, dat iets heel persoonlijks van jou is en niet aan een ander moet worden opgedrongen.

Napels
Twee jaar geleden waren mijn vrouw en ik een paar dagen in Napels. Op 28 april hadden we daar in een pizzeria ineens een onverwachte ontmoeting met de koninklijke familie, die er ook even tussenuit was gegaan tussen Koningsdag en 4 mei. Wij verwonderden ons tijdens deze ontmoeting over de pet en spijkerbroek die Alexander droeg en over hoe vloeiend Italiaans Máxima sprak. We verwonderden ons ook over de spontaniteit van Máxima en haar gezin naar ons. Ik moest hieraan terugdenken door de 50ste verjaardag die onze koningin deze week vierde.
In Napels zelf verbaasden wij ons over de enorme hoeveelheid afval op straat, de chaos in het verkeer en het temperament van de Italianen.

Taxi
We lieten ons in een taxi naar het vliegveld brengen. Wijzelf en onze handbagage pasten nauwelijks naast de enorme chauffeur in de Fiat Panda. En hoewel het stuur in zijn buik prikte, laveerde hij zijn auto vaardig door het drukke verkeer, consequent alle verkeersregels aan zijn laars lappend. Zo was hij kleurenblind voor rode stoplichten, gold eenrichtingsverkeer niet voor hem, passeerde hij even gemakkelijk links als rechts en drukte bij linksaf slaan zijn auto gewoon tussen de stroom tegemoetkomend verkeer.
Ik vond het bijzonder dat hij zich, aldus doende, met veel emotie en armgebaar druk maakte om automobilisten die rechtsaf sloegen zonder richting aan te geven of die stopten voor voetgangers op een zebra.

Oordeel
Wat is jouw (voor)oordeel over het rijgedrag van deze taxichauffeur? Inconsequent? Onverantwoord? Belachelijk? Gevaarlijk? Passend bij de landsaard? Wel lollig? Of geen oordeel?
Wat jouw oordeel ook is, het is prima! En dat vind je zelf vast ook! Maar hoe komt het dat je dit oordeel hebt? Wat zegt dat over jezelf?
Mensen in Napels hebben wellicht een ander oordeel over dezelfde feiten. Omdat die mensen een andere denkwijze hebben. En zij vinden ook dat ze gelijk hebben. Een oordeel zegt dus niets over gelijk of ongelijk, maar vooral iets over jouw denkwijze.

Negatief oordeel
En een negatief oordeel laat eigenlijk zien dat je de ander (of de situatie) niet hebt begrepen. Wie oordeelt, begrijpt niet (En wie begrijpt oordeelt niet!). Wanneer je weinig last hebt van je oordelen: prima, houden zo! Of wind je je regelmatig op over jouw oordeel? Stop dan met het willen veranderen van de ander of de situatie of de feiten! Kijk liever naar jezelf en je onbegrip! Door te blijven oordelen mis je de kans om de ander beter te leren kennen of de situatie van een andere kant te bekijken. Want OORdeel is de OORzaak van OORlog. Door onbegrip slachten volkeren elkaar af (zoals deze week in Israël) en lopen relaties op de klippen.
Om in Italië te blijven: Leonardo da Vinci zei het al eeuwen geleden: “Niets bedriegt ons meer dan ons oordeel.”

Verwondering
En de ons ontvallen cabaretier Fons Jansen zei heel treffend: “Het oordeel is het graf van de verwondering.”
Hoe mooi zou het zijn als we allemaal oordeel als onbegrip kunnen zien! En dat we ons daarom van negatieve oordelen onthouden! Accepteer je onbegrip! Of nog beter: Verwonder je! Dat leidt tot compassie, liefde en vrede!

Tekst: huisarts Dirk Jan van Wijk