Huisarts Dirk Jan van Wijk - Over vaccineren

Door huisarts Dirk Jan van Wijk

Na 13 columns over 'ontpillen' lijkt het me nu tijd voor iets anders. Ik wilde mij roeren in de discussie over vaccinaties, die momenteel in alle hevigheid woedt.

Eerder bereikte mij al een verzoek om mijn mening te geven in deze column, maar er zijn zoveel onzekerheden over werkzaamheid, veiligheid, kosten, bijwerkingen en invloed van de industrie, dat ik me er eerder niet aan waagde. Maar de hetze tegen ongevaccineerde kinderen gaat me te ver. Dus toch iets over vaccinaties.

Immunisatie
Vaccinaties worden gegeven om ons lijf alvast kennis te laten maken met (een deel van) een ziektekiem. Als de echte ziekte zich aandient, hebben we onze verdediging (immuniteit) al klaar. Vooral vaccinaties tegen virussen zijn effectief en meestal levenslang. De bescherming is in principe even goed als na het doormaken van de ziekte zelf. Immunisatie tegen bacteriën (denk aan tetanus of kinkhoest) geeft maar een tijdelijke bescherming en moet daarom eventueel herhaald worden.

Vaccinatiebeleid
Nu zijn vaccinaties kostbaar en veel virusziektes onschuldig. Het invoeren van een vaccinatiebeleid door de overheid is daarom in de eerste plaats een afweging van kosten: Wat is duurder, het vaccineren van (een deel van) de bevolking of de kosten van de (medische) zorg rond die mensen die ernstig ziek worden door de ziekte. Farmaceutische bedrijven willen hun vaccins graag verkopen en zullen er dus alles aan doen om ons te overtuigen van het nut ervan. In het recente verleden is dat bijvoorbeeld gelukt voor de vogelgriep en Mexicaanse griep. De ziekte-angst bleek een storm in een glas water en van de mensen die het vaccin tegen de Mexicaanse griep krijgen, hebben ongeveer 2000 nu narcolepsie (slaapziekte).

Nu moet ik zeggen dat dit probleem zich vooral kan voordoen als er in de paniek een haast-vaccin wordt gemaakt, dat onvoldoende kan worden getest. De oudere vaccins geven in principe geen bijwerkingen, tenzij je overgevoelig bent voor een van de bestanddelen.

HVP
Nu is er discussie over het HPV-vaccin tegen baarmoederhalskanker. De Gezondheidsraad heeft geadviseerd dat op veel uitgebreidere schaal te gaan geven en ook aan mannen (die geen baarmoeder hebben, maar wel voor de overdracht van het virus zorgen). De twijfel onder de bevolking is begrijpelijk: het vaccin is er nog maar kort en er is nog veel onduidelijk over werkzaamheid en bijwerkingen. De overheid wil echter wel af van het 'bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker' (met uitstrijkjes), want dat is ontzettend duur en het nut erg beperkt. En de industrie wil graag vaccins verkopen. Ik heb de indruk dat er te veel haast gemaakt wordt met de invoering van dit vaccin.

Mazelen
Een tweede discussie die nu is ontstaan betreft kinderen die niet tegen mazelen zijn gevaccineerd. Zij zouden een gevaar vormen voor hun gevaccineerde klasgenootjes. Dát nu is absolute nonsens. Ten eerste lopen die gevaccineerden in principe geen risico, want ze zijn gevaccineerd. Ten tweede verloopt mazelen bij 999 van de 1000 kinderen onschuldig. En ten derde wordt mazelen in Nederland niet veroorzaakt doordat een paar kinderen niet zijn gevaccineerd, maar door migranten uit gebieden waar niet wordt gevaccineerd, zoals in Oost-Europa. Ik ben het dan ook absoluut oneens met de mensen (waaronder ook collega's van mij) die ongevaccineerde kinderen als paria's in de ban willen doen.

Angstepidemie
Naar mijn mening is het probleem dus niet het mazelenvirus, maar de farmaceutische industrie. Ik vermoed dat zij een epidemie van angst voor mazelen verspreiden in de hoop meer product te verkopen. Het is verschrikkelijk voor dat ene kind per 10 jaar dat in Nederland sterft aan mazelen. Maar kunnen we ons niet veel beter druk maken om de honderden kinderen die per jaar sterven door alcohol, slaapmiddelen en telefoneren in het verkeer? Dan redden we pas echt veel kinderlevens. (Zo, dat lucht op!)