Verbruiksplafond rekent voor velen niet af met hoge energierekening

In 60 procent van de gemeenten ligt het gemiddelde gas- en stroomverbruik boven het zogenoemde verbruiksplafond dat het kabinet per 1 januari instelt. Dit betekent dat tienduizenden Nederlanders na 1 januari nog steeds overgeleverd zijn aan de grillen van de energiemarkt. In Uitgeest zit een gemiddeld huishouden alleen qua stroomverbruik onder het prijsplafond. Het gemiddelde gasverbruik in 2021 was 1350 m³, het stroomverbruik 2830 kWh.

Vanaf 1 januari 2023 geldt een prijsplafond op energie voor alle huishoudens en andere kleinverbruikers. Voor gas wordt het maximale tarief 1,45 euro per kuub tot een verbruik van 1.200 kuub en voor elektriciteit wordt het maximale tarief 0,40 euro per kWh en wordt het maximale verbruik verhoogd tot 2.900 kWh. Voor het energieverbruik boven het plafond betalen huishoudens en andere kleinverbruikers het tarief zoals opgenomen in het energiecontract. Voor november en december ontvangen huishoudens een vaste korting op de energierekening van 190 euro per maand, maar na 1 januari geldt deze regel niet.

Boven de grenzen
Uit onderzoek van Zonneplan, een van de grootste aanbieders van zonnepanelen op de Nederlandse markt, blijkt dat in zes van de tien Nederlandse gemeenten het gemiddelde gas- en stroomverbruik boven deze grenzen ligt. Op een interactieve kaart van Nederland is te zien dat er niet heel veel gemeenten zijn waar zowel het gas- als het stroomverbruik binnen de door de overheid vastgestelde grenzen valt. Groen betekent oké en deze kleur vinden we vooral in en rond de vier grote steden. Verder geldt dit voor de steden Breda, Tilburg en Eindhoven in Noord-Brabant, voor Nijmegen en Arnhem in Gelderland en Enschede en Zwolle in Overijssel. Ook Alkmaar heeft het prima voor elkaar, maar dan zijn de groene gebieden wel zo’n beetje op. Friesland en Groningen kleuren voor een belangrijk deel oranje (alleen qua stroom onder het plafond) en dat geldt ook voor Zeeland. Het verschil tussen steden en de regio wordt verklaard doordat in steden veel kleinere woningen en appartementen zijn en die laten zich met gemiddeld minder gas verwarmen.  

Flevoland
Voor wat betreft een laag gemiddeld gasverbruik ben je alleen spekkoper wanneer je in Flevoland woont. In Lelystad en Zeewolde ligt het gemiddelde gasverbruik ruim 1000 kuub onder het plafond en in Almere is het gemiddelde jaarverbruik zelfs maar 470 kuub. Daar staat een relatief hoog stroomverbruik tegenover, doordat Flevolanders bovengemiddeld vaak elektrisch rijden en verwarmen met behulp van een warmtepomp. In feite hebben de inwoners van Flevoland een extra voordeel boven alleen de naakte data, want gas bepaalt voor het belangrijkste gedeelte de hoogte van de energierekening.

Rood
In bijvoorbeeld Groningen en Friesland wordt daarentegen bovengemiddeld veel gas verbruikt. Dat komt volgens Frank Breukelman, onderzoeker van Zonneplan, met name doordat woningen in deze provincies gemiddeld genomen groter zijn dan in het westen en bovendien vaak matig geïsoleerd.

Zware tegenvaller
De conclusie van Frank Breukelman, onderzoeker van Zonneplan, is dat een meerderheid van de Nederlandse huishoudens zich niet moet rijk rekenen. “Voor een groot deel van de huishoudens zal dat best een zware tegenvaller zijn.”
Volgens Breukelman zijn veel mensen zich niet bewust van hun energieverbruik. “Lang niet iedereen heeft een energieverbruiksmeter met een app en dan ga je niet de hele dag op de meter kijken wat je verbruik is. Een van de weinige referenties voor deze huishoudens is de jaarlijkse afrekening.”

Minimaal negen maanden wachten op warmtepomp en zonnepanelen
Ingegeven door de bizar hoge energieprijzen is de vraag naar warmtepompen en zonnepanelen ongelooflijk groot. Hoe groot, vertellen in het geval van warmtepompen de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In 2021 zijn 368.000 nieuwe warmtepompen geïnstalleerd in Nederland, bijna 50 procent meer dan een jaar eerder, aldus meldt het CBS in de publicatie ‘Hernieuwbare energie in Nederland 2021’. Dit jaar zullen de cijfers ongetwijfeld veel hoger liggen, maar de exacte getallen zijn nog niet bekend omdat het jaar nog niet is afgelopen. Voor nieuwe orders met warmtepompen geldt een levertijd van minimaal 9 maanden en een jaar is geen uitzondering.

De meeste warmtepompen zijn zogeheten buitenlucht-luchtwarmtepompen, die ook wel bekend staan als omkeerbare airco’s. Deze apparaten worden meestal aangeschaft om te koelen, maar kunnen een ruimte ook verwarmen. In 2021 waren er 636.000 van dit type warmtepompen bij woningen, 67 procent meer dan een jaar eerder.

Ook voor zonnepanelen op je dak geldt volgens Frank Breukelman van Zonneplan momenteel een wachttijd tussen negen en twaalf maanden. Nederland installeerde in 2021 ruim 3,6 gigawattpiek aan zonnepanelen en voor het eerst in jaren groeide het jaarlijkse geïnstalleerde vermogen niet met dubbele cijfers. Leveringsproblemen zijn de oorzaak van de relatief geringe groei. Toch installeerde Nederland in 2021 bijna 10 miljoen zonnepanelen, laat Dutch New Energy Research (DNE Research) in het Nationaal Solar Trendrapport weten.