Column Dirk Jan van Wijk: Over microbioom

Honderdduizenden onderzoekers over de hele wereld schrijven miljoenen artikelen over hun onderzoeken. Veel daarvan gaan over ziekte en gezondheid en zelden zijn de resultaten daarvan opzienbarend. Heel soms echter verschijnt er een artikel waarvoor ik op het puntje van mijn stoel ga zitten.

Onderzoek
Vorige maand publiceerde het toonaangevende blad ‘Nature’ de resultaten van een onderzoek door Groningse wetenschappers. Zij hadden bij ruim achtduizend mensen de poep onderzocht. Dat lijkt mij geen fijn klusje!
Uit dat onderzoek bleek onder andere dat wij een kleine 40 biljoen (dat is een miljoen keer een miljoen) bacteriën in onze ingewanden hebben, die tezamen ongeveer tienduizend verschillende soorten vertegenwoordigen. Wat een tel- en rekenwerk moet dat zijn geweest! Die hele bacterieflora wordt ‘microbioom’ genoemd en weegt zo’n 200 gram. Wat hebben ze nu onderzocht wat zo belangrijk is in mijn ogen?

Ziekten
In de eerste plaats vonden de onderzoekers een duidelijk verband tussen de samenstelling van het microbioom en allerlei ziekten. En dan niet alleen ziekten van maag of darmen, maar ook hart- en vaatziekten, suikerziekte en andere stofwisselingsziekten en zelfs overgewicht. Op basis van het microbioom kon nauwkeurig geschat worden wat de BMI (de dikte) van de onderzochte persoon is.
Zelfs bleek er een verband tussen je microbioom en je psychische toestand. Dit bevestigt eerdere bevindingen dat je darm en hersenen elkaar sterk beïnvloeden. In je spijsverteringskanaal zitten tenslotte ook meer zenuwen dan in je hersenen. In de volksmond wisten we dat natuurlijk al veel eerder, getuige uitdrukkingen als ‘ergens mee in je maag zitten’, ‘iets moeilijk kunnen verteren’ en ‘onderbuikgevoel’.

Voeding
Daarnaast hebben de Groningers de poep van drie opeenvolgende generaties bekeken en ook die van de gezinsleden vergeleken. Zo konden zij vaststellen dat iemands microbioom maar voor 7% bepaald wordt door erfelijke factoren. Verreweg de belangrijkste factor is ons eetpatroon. En voorts bleken ook omgevingsfactoren zoals milieuvervuiling en roken het microbioom te beïnvloeden.
Het goede nieuws is dus dat we onszelf kennelijk gezond kunnen eten! ‘Je bent wat je eet’ blijkt dus zeker een kern van waarheid te bevatten.

Medicijnen
Dat antibiotica veel slachtoffers maken onder onze bacteriepopulatie wisten we al. Maar ook andere medicijnen blijken invloed te hebben op ons microbioom. Tenslotte hebben mannen en vrouwen een verschillend microbioom en ook verandert je bacterieflora bij het ouder worden.
Deze Groningse bevindingen zullen vrijwel zeker tot gevolg hebben dat het onderzoek naar de bacteriesamenstelling in ons spijverteringskanaal de komende jaren een vlucht zal nemen. Ik zal je volgende week vertellen wat we nu al weten over gezonde voeding en hoe jouw microbioom nu al onderzocht kan worden.

Door huisarts Dirk Jan van Wijk
(d.j.vanwijk@zorgring.nl)