Over gezondheid

Er is weer een nieuw jaar begonnen. We hebben alle mensen in onze omgeving veel geluk, liefde, vrede, voorspoed en succes gewenst en bovenal gezondheid.
Maar wat is geluk, liefde, vrede, voorspoed en succes voor jou? En wat bedoel jij met gezondheid? Heeft dat iets te maken met hoe je je voelt? Of met wat de dokter je vertelt?

Definitie
De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) heeft bij haar oprichting in 1948 de volgende definitie van gezondheid vastgelegd:
Gezondheid is een toestand van compleet fysiek, mentaal en sociaal welbevinden en niet alleen de afwezigheid van ziekten of gebreken.

Inmiddels is er internationaal veel oppositie tegen. Weinig mensen zullen zich volgens deze definitie gezond kunnen noemen, want wie is er nu voortdurend in een toestand van ‘compleet welbevinden’?

Hogere levensverwachting
De moderne geneeskunde heeft zich sinds die tijd enorm ingespannen om voor elk lichamelijk of geestelijk ongemak een oorzaak en een oplossing te vinden. Een loffelijk, maar onhaalbaar streven. Wél is op het gebied van de acute geneeskunde veel bereikt. Infectieziekten bedreigen ons nauwelijks meer dankzij de komst van waterleiding, riool en antibiotica. Bij acute vaatafsluitingen kunnen we ‘dotteren’ en operatietechnieken zijn sterk verbeterd. Onze gemiddelde levensverwachting is mede hierdoor duidelijk toegenomen (tot ongeveer 82 jaar).

Maar vooral meer ziektejaren
Wrang is, dat (ondanks de toegenomen leeftijd) het aantal jaren dat we geen chronische ziekte hebben, afneemt! En we inmiddels gemiddeld ruim 38 jaar met klachten moeten leven. Ik vermoed dat onze manier van leven een belangrijke oorzakelijke factor is.
Zowel door de vergrijzing van de bevolking als door de toename van chronische ziekten en aandoeningen staan de geneeskunde en zorg daarom voor een nieuwe uitdaging. Het nastreven van ‘compleet welbevinden’ blijkt daarbij een illusie.

Nieuwe definitie
Huisarts Machteld Huber heeft dit onderkend en heeft een nieuwe definitie van gezondheid voorgesteld, die wél omarmd is door de internationale medische wetenschappelijke pers, maar (nog) niet door de WHO: Gezondheid als het vermogen je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven.

In deze definitie heeft gezondheid dus vooral met zelfstandigheid, veerkracht en zingeving te maken. En daar is wél veel aan te doen, ook wanneer je een chronische ziekte of klacht hebt. De moderne geneeskunde dient ons vooral wanneer er sprake is van acute problemen. Voor de steeds maar toenemende chronische problemen kunnen dokters en jij in veel situaties mogelijk beter een appèl doen op ‘positieve gezondheid’. Hoe? Dat vertel ik een volgende keer.

Door huisarts Dirk Jan van Wijk