Column huisarts Van Wijk: Over loos

'Daar was laatst een meisje loos', hebben we allemaal op de basisschool geleerd. In mijn tijd heette dat overigens nog ‘lagere school’. Waarom een meisje loos is als ze wil gaan varen, is mij nooit duidelijk geworden. En zo zijn er meer raadselachtige kinderliedjes. Het educatieve van 'Zagen, zagen, wiedewiedewagen' is mij bijvoorbeeld ook altijd ontgaan, vooral omdat verderop vader en moeder niet thuis blijken te zijn en het arme kind zich met een muis tevreden moet stellen.

Zin
Deze column gaat, anders dan je zou verwachten door deze inleiding, niet over kinderliedjes. Maar misschien wel over waan-zin en on-zin. Over ‘zin’ die je wel hebt, maar misschien ook wel eens kunt lozen. Omdat die ‘zin’ misschien niet zoveel zin heeft. (Wat een ingewikkelde zin!)

Geschiedenis
In de tijd dat de basisschool nog ‘lagere school’ heette, was er een oliecrisis. Er dreigde een benzinetekort en de regering stelde een ‘auto-loze zondag’ in. Mensen die dat hebben meegemaakt, kunnen zich dat vast nog herinneren en hebben die dag wellicht als een ‘hoogtepunt’ in hun leven ervaren.
Recenter in de geschiedenis (in 2019, ruim voor de coronacrisis) waren mijn vrouw en ik op vakantie op Bali en maakten daar de Balinese jaarwisseling mee (die daar in maart is). Het oude jaar wordt feestelijk uitgeluid, maar op nieuwjaarsdag (‘Niepi’) mag niemand van 06.00 uur ’s morgens tot de volgende ochtend 06.00 uur zijn huis uit, koken of licht laten branden. Het is de bedoeling dat de dag door iedereen zwijgend (sprake-loos, werke-loos, vervoer-loos, contact-loos) wordt doorgebracht en men op die manier tot volledige inkeer komt.

Verslaafd
Kom daar eens om in Nederland! Wanneer wij geheel tot onszelf willen komen, kunnen we een dure cursus ‘op de hei’ boeken om af te kicken van de overbelasting van ons lichaam, door voortdurende spanning en ongezond voedsel. Velen van ons zijn verslaafd aan snoep, ongezond eten, alcohol en aan alles dat een beeldscherm heeft. Over al die zaken waar we niet buiten denken te kunnen wil ik het nu met je hebben.

Rust
Het is al langer bekend dat vasten (niet eten) een gunstig effect heeft op de functie van onze darmen. Als je darmen een dag alleen water krijgen, worden ze als het ware ‘ge-reset’.
Iets makkelijker is het om elke week een dag geen vlees te eten. Een dag geen alcohol of een dag niet roken wordt vaak als wat lastiger ervaren. En het lijkt slechts voor de hele sterken weggelegd om een dag geen televisie te kijken en de spelcomputer en telefoon uit te laten. Maar waarom eigenlijk? Buiten werktijd ben je toch ook niet telefonisch te bereiken (hoop ik)? Is het een idee dat je eens op je voicemail inspreekt dat je vandaag een telefoon-loze dag hebt en de ander graag morgen weer te woord staat? En stel je eens een dag voor zonder de televisie en het nieuws. Hoe weldadig is dat, een dag zonder Trump, corona, Netflix, Facebook en Fortnite?

Loos
Ik pleit er daarom voor, dat je voortaan elke dag van de week iets loost. Bijvoorbeeld maandag televisie-loos, dinsdag vlees-loos, woensdag telefoon-loos, donderdag alcohol-loos, vrijdag snoep- en suiker-loos , zaterdag computer-loos en zondag auto-loos. En dit uiteraard samen met alle anderen in je woonverband.
Een goed alternatief is om 1 dag in de week helemaal ‘loos’ te gaan en op die ene dag in de week van al deze slechte gewoontes af te zien. Dus om bijvoorbeeld van de zondag een zonder-dag te maken.

Weg verslaving!
Ervaar de weldaad van minder (ongezonde) prikkels. En hoe meer het een vaste gewoonte wordt, hoe minder moeite het je kost. Er is geen enkele reden om het niet te doen, zelfs wanneer je verslaafd bent. En heb je nog andere verslavingen? Gokken, roken, geestverruimende middelen, plagen, jokken? Allemaal heel geschikt om te ‘lozen’.

Wanneer een meisje ‘loos’ is, dan is zij dus goed bezig en verdient zij steun en respect!

Tekst: Huisarts Dirk Jan van Wijk