Over onzekerheid

Door huisarts Dirk Jan van Wijk

Onze westerse geneeskunde is gebaseerd op kennis. Ik heb zo’n 20 jaar in schoolbanken en studieruimtes doorgebracht en talloze boeken en tijdschriften gelezen en nascholingen gevolgd. En dat om zoveel mogelijk kennis te vergaren. Want ‘kennis is macht’. Hoe meer kennis ik zou hebben, hoe meer problemen ik zou kunnen oplossen, redeneerde ik.

Natuurlijk is dat waar gebleken. Maar hoe meer ik wist, hoe meer ik ook niet wist, ontdekte ik, paradoxaal genoeg.

Vragen
Inmiddels weet ik toch het een en ander over (verkoudheids-)virussen en ook over het coronavirus, maar er lijken meer vragen dan antwoorden te zijn:

Hoeveel risico op besmetting met het coronavirus loop ik?
Wanneer ben je besmettelijk voor een ander?
Hoe gaat de overdracht van het virus nu eigenlijk?
Welke bescherming bieden mondkapjes? En handschoenen? En alcohol?
Wat is de relatie tussen (huis-)dieren en het coronavirus?
Waarom wordt de ene persoon zieker dan de andere?
Hoe lang overleeft het virus buiten het lichaam?
Hoe zit het met je immuniteit na een besmetting?
Hoe lang moeten we op een vaccin wachten? Hoe veilig zal dat zijn?
Hoe goed zal dat vaccin ons beschermen?
En hoe lang?
Welk nut voor onze volksgezondheid heeft deze ‘intelligente lockdown’?
En welke schade berokkent deze lockdown aan onze volksgezondheid?
En aan onze economie?

Ik weet het niet
Het enige dat ik weet is dat ik het niet weet. En mét mij vele anderen, misschien wel iedereen. En daar kunnen we maar moeilijk mee omgaan in onze maatschappij die op weten is gebaseerd. Dus klampen we ons massaal vast aan ‘deskundigen’ die het ook niet allemaal weten.

Wij hebben moeite met ‘niet weten’. Wij willen zekerheid en voorspelbaarheid. Terwijl de enige zekerheid is dat niets zeker is. En als we ons hele leven al zo zeker kunnen zijn van onzekerheid, hoe komt het dan dat we daar als mensen zo slecht mee om kunnen gaan?

Ook dat weet ik niet.

Onwetendheid
“Zalig zijn de armen van geest”, zei Jezus al in zijn Bergrede. ‘Gelukkig zijn de onwetenden’, zou je kunnen interpreteren. Overal waar je geen weet van hebt, daar kun je je ook geen zorgen over maken. En zonder zorgen leeft het een stuk aangenamer!

In deze coronatijd echter gaat deze redenering niet op: we weten het niet en maken ons tóch zorgen! En onze zorgen zorgen voor nog meer zorgen.

Zorg dus voor zorgeloosheid, zou je zeggen! Maar hoe doe je dat?

Zeker invloed
Hoe kun je het beste omgaan met de onzekerheden die het leven steeds weer biedt?

Mijn collega-huisarts Juriaan Galavazi heeft daar een antwoord op in zijn boek ‘Van klacht naar kans’. Volgens hem hebben we weliswaar 0% controle over wat ons gebeurt, maar wél 100% invloed op de manier waarop we daarmee omgaan.

Jij bepaalt immers zélf hoe je in het leven staat, hoe je tegen dingen aankijkt en hoe je jezelf ziet.

Je leven is onzeker. Maar elke dag weer bepaal jij helemaal zélf hoe jij jouw leven beleeft. Dat weet ik zeker!