Beter bewegen en goed eten, dan diëten

In de middeleeuwen kon je voor de dag komen met een dikke buik. Het was een teken dat je het goed had en rijk was. Ook in de Renaissance is een beetje meer vet een goed teken. Toen werd overgewicht gezien als een statussymbool. Kom daar nog maar eens om. In 1981 was een op de drie Nederlanders te zwaar, nu is dat meer dan de helft.

Als in de negentiende eeuw sporten populair wordt, keert dit zich om en is de slank zijn de norm. Even lijkt het tij te keren als na de Tweede Wereldoorlog een beetje meer gewicht een goed teken is. Na de voedselschaarste van de jaren daarvoor, is wat ruimer in je vel zitten weer even de mode. Marilyn Monroe had maat 42!

Maar niet lang erna zien we model Twiggy verschijnen: superslank. Als een twijg zo dun. En eind twintigste eeuw is en blijft slank zijn de mode. Ook al hebben steeds meer mensen overgewicht. Gevolg: het ene na het andere dieet doet zijn intrede. Daar slaan heel wat dieetgoeroe's een slaatje uit. Daarmee blijkt diëten niet altijd goed voor de portemonnee, en voor het gewicht doet het ook niet altijd wat er beloofd wordt. Een groot deel van de mensen is nog altijd te zwaar.

De maatvoering daarvoor is heel simpel. Wie meer eet dan hij of zij nodig heeft en aan energie verbruikt, wordt zwaarder. De hoeveelheid suiker die je binnenkrijgt, zet zich dan al snel om in vet.

Ben je meer dan twintig procent zwaarder dan iemand van hetzelfde geslacht met een vergelijkbare lengte en een normaal gewicht, dan heb je overgewicht. En dat hebben veel mensen. Factoren die een rol spelen bij overgewicht? Erfelijkheid, psychische problemen en emo-eten of te weinig bewegen. En uiteraard kan een medisch probleem ook een rol spelen.

In het Westen zijn er veel mannen met overgewicht
Er is overigens nog een andere mogelijke oorzaak wat betreft overgewicht: de thrifty gene theory. Groepen mensen die eten opslaan als vet als er sprake is van voedselovervloed. Ze kunnen dan op die vetreserves overleven in de perioden dat er minder voedsel voorhanden is. Dat is het geval bij sommige indianenstammen. Deze mensen hebben aanleg om dik te worden omdat ze vroeger veel hongersnoden hebben meegemaakt. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de mensen op het eiland Nauru bij Australië. Negentig procent van de eilandbewoners is daar te zwaar.

En in het Westen? Volgens een artikel op NPO Focus heeft zeventig procent van de Griekse, Spaanse, Ierse, Cypriotische, Engelse, Duitse, Schotse en Tsjechische mannen overgewicht. In Engeland, Schotland en Griekenland komt bovendien obesitas veel voor. Een kwart van de volwassenen is daar te zwaar. Nederland komt er in vergelijking met deze cijfers, goed mee weg.

Met tassen vol de supermarkt uit
In westerse landen is er geen gebrek. Er is hier eten te kust en te keur en je kunt kopen en vooral eten wat je wilt. Mensen gaan bij wijze van spreken met een rugzak vol de supermarkten uit en online bestellen gebeurt ook aan de lopende band. Als er dan ook nog te weinig wordt bewogen, gaat het mis. De Wereld Gezondheid Organisatie (WHO) waarschuwt. Overgewicht gaat ondervoeding en infecties voorbijstreven als belangrijkste oorzaak voor ziektes.

Wat je er aan moet doen? Diëten wordt afgeraden. Kost je alleen maar veel geld en iedereen kent wel het jojo effect. Je kunt beter regelmatig bewegen en goed eten. De conclusie is heel eenvoudig: wie minder eet dan hij of zij verbruikt, valt af.