Over winterbescherming

Door huisarts Dirk Jan van Wijk

Als het buiten koud en droog weer is (zoals in de afgelopen tijd), dan lijkt de huisartspraktijk wel een huidartspraktijk! In de krant lees ik deze week dat men in de nabije toekomst onze zweetlucht gaat gebruiken als identificatiemiddel naast de vingerafdruk. Het lijkt dus de bedoeling dat ik in deze column iets over de huid ga vertellen.

De seizoensinvloeden zijn ook duidelijk merkbaar in de spreekkamer van de huisarts: In het voorjaar bloeit het allergieën, in de zomer schij(n)t vooral de diarree, in de herfst waait het verkoudheden en in de winter daalt het stemmingsniveau onder nul met depressieve buien.

Onze huid moet zich gedurende het jaar voortdurend aanpassen aan de omstandigheden. Denk aan warmte en zonnebrand in de zomer. En in de herfst en in de winter maken wind en kou de huid droog en daardoor kwetsbaar voor irritatie in de vorm van eczeem.

Wintervacht

Hoe komt dat nu? Waarom kan onze huid niet beter tegen de winterse omstandigheden? Elke diersoort heeft een natuurlijke oplossing om de winter door te komen (winterslaap of wintervacht). Alleen mensen doen het met hulpmiddelen (trui, muts, winterjas). Waarschijnlijk is met de ontwikkeling van ons denkvermogen een andere natuurlijke selectie ontstaan. In de dierenwereld overleeft de sterkste, in de mensenwereld de slimste. Wij moeten dus de winter doorkomen zonder wintervacht. En zonder winterslaap. Wel is ons lijf goed in staat een vette voorraad voor de winter aan te leggen. Maar omdat er geen schaarste aan voedsel is in de winter, zit dat vet er in het voorjaar nog steeds!

Vitamine D

In de zomer hoort onze huid voldoende vitamine D, dat zo belangrijk is voor spieren, botten, stemming en afweer, aan te maken om de winter door te komen. Omdat vitamine D alleen wordt aangemaakt als de zon hoger staat dan 45 graden, doen we dat alleen in de zomer tussen 11.00 en 15.00 uur. En in die tijd zitten de meeste mensen binnen en leggen we geen vitamine D-voorraad voor de winter aan. Dus krijgen we griep en worden we moe en depressief. Tenzij we allemaal dagelijks een vitamine D-pil slikken.

Vet

Daarnaast maakt onze huid zijn eigen vet aan om zichzelf te beschermen tegen koude, uitdroging en allerlei schadelijke stoffen. Maar wat doen we met z'n allen? We wassen die vetlaag er elke dag onder de douche af met zeep (= schadelijke stof!). En smeren er daarna weer een of ander chemisch goedje op (dat helemaal niet goed is, dus beter 'slechtje' zou kunnen heten!). Arme huid! En die huid had het al zo moeilijk om vet te blijven in de wind en de kou! Geen wonder dus, dat allerlei 'onderhuidse' irritaties in de winter ineens de kop opsteken in de vorm van eczeem. Wanneer je daar last van krijgt, vraag jezelf dan af wat de oorzaak kan zijn. Dat kunnen schadelijke stoffen zijn (ook van schimmels of bacteriën), maar ook psychische factoren, waardoor je 'slecht in je vel zit'.

Zweet

Tot slot zweet je huid, om afvalstoffen te lozen en warmte kwijt te raken. Zweten is dus uiterst nuttig. Maar in zweet gaan bacteriën groeien, die er een speciale lucht aan geven. Het is dus zaak om het zweet vrij baan te geven en goed te laten verdampen. Strakke en warme kleding, vooral wanneer die van kunststof is gemaakt, verhindert dat dit gebeurt. Een washand met water verwijdert het zweet en de lucht, indien gewenst. Jouw huid zit echt niet te wachten op zeep of deodorant!

Tips

Wij hebben onze wintervacht verloren, maar laten we zorgvuldig omgaan met de winterbescherming die we wél hebben! Neem dagelijks een vitamine D-tablet, douche je veel minder frequent en beperk het zeepgebruik. Draag ook in de winter luchtige kleding van natuurlijke materialen en overweeg een paar keer per dag het zweet van je oksels te vegen i.p.v. het gebruik van deodorant. En is je huid droog, smeer er dan vet op dat je ook kan eten (roomboter, kokosolie etc.). Want wat je mond niet lust, vindt ook je huid niet lekker.