Over kinderen en koorts

Door huisarts Dirk Jan van Wijk

Als de R in de maand is, zijn de virussen in de lucht. Er zijn honderden verschillende soorten en de meeste komen 1 keer in je leven bij je op visite. Bij voorkeur in de leeftijd van een half tot 4 jaar. Kun je er iets tegen doen en wanneer moet je je zorgen maken als je kind ziek is?

Honderden virussen
Die honderden verschillende virussen kunnen ons verkouden maken. Maar altijd maar 1 keer, want bij een tweede poging zal ons afweersysteem ze herkennen en niet binnenlaten.Baby's krijgen deze antistoffen mee van hun moeder. Deze blijven nog ongeveer een half jaar actief. Dat betekent dat kinderen het eerste half jaar beschermd zijn tegen alle virusziektes die moeder al heeft doorgemaakt en dat zijn ze bijna allemaal. In dat eerste half jaar worden baby's dan ook niet ziek. Mocht dat toch het geval zijn, dan is dat reden waakzaam te zijn en bijtijds de huisarts te waarschuwen. Na dat 1e half jaar komen al die honderden virussen echter achter elkaar langs en is het kind, vooral in de herfst en de winter, ziek of onderweg ziek te worden. Doorbrekende tanden krijgen dan vaak de schuld van de verhoogde temperatuur, maar de virussen zijn de werkelijke boosdoeners.

Klachten
De meeste virusziektes zullen snel, binnen 1 tot 2 dagen overgaan, maar ze kunnen ook voor veel hinder zorgen. Ze kunnen ogen (jeuk, tranen), neus (verstopping, loopneus, niezen), keel (pijn), oren (pijn), stembanden (heesheid) en luchtwegen (hoesten en piepen) irriteren. En soms ontstaat er ook huiduitslag bij. Of het kind last krijgt en waarvan, hangt van het virus af en van de gevoeligheid van het kind. Bijna altijd gaat het vanzelf over en zou je kunnen overwegen de symptomen te bestrijden:

Koorts
Koorts wordt veroorzaakt door het virus en is niet nuttig voor ons lijf. We functioneren immers het best bij een temperatuur tussen 36,5 en 37 graden. Paracetamol verlaagt bij de meeste kinderen de temperatuur, waardoor ze zich veel beter voelen en ook beter gaan drinken en slapen.

Oorpijn
Dit komt veel voor bij kinderen. Klassiek symptoom is dat een kind gillend van de pijn ontwaakt en na enige tijd huilen gewoon weer verder slaapt. Paracetamol kan helpen tegen de pijn.

Verstopte neus
Dit geeft vooral problemen bij het drinken. De neus is meestal goed open te houden door frequent fysiologisch zout (bij apotheker of drogist) in de neus te druppelen. Druppels met xylometazoline helpen beter, maar mogen nooit langer dan een week gebruikt worden.

Heesheid
Als de stembanden zijn aangedaan hebben kinderen een zware ('zeehondenblaf-')hoest. Soms worden ze op de eerste avond van hun verkoudheid om een uur of 10 's avonds benauwd-hoestend wakker en hebben dan een zogenaamde 'pseudokroepaanval'. Geruststelling en afleiding volstaan. Het kind slaapt meestal na een half uur weer in. Met een zagende ademhaling, dat wel.

Hoesten
Dit is het lastigste probleem. We kunnen kinderen nog niet leren dat ze de hoestprikkel moeten negeren. En hoestprikkelverminderende medicijnen mogen pas vanaf 3 jaar worden gegeven. Soms vermindert het hoesten als het kind goed door de neus kan blijven ademen, dus door fysiologisch zout hierin te druppelen.

Besmettelijkheid
Vroeger maakten we ons hier zorgen over en werd aangeraden om contact met andere kinderen te vermijden. Tegenwoordig weten we dat dit zinloos is, want ziektes zijn het besmettelijkst voordat je er ziek van wordt. Bovendien willen we graag dat kinderen op jonge leeftijd met zoveel mogelijk virussen in contact komen, omdat ze dan veel beter zijn in staat zijn ze te overwinnen dan op latere leeftijd.

Wat is normaal
Het is akelig als onze kleine dreumes zo ziek is. Kinderen zijn immers ons kostbaarste bezit? Het valt niet mee om ze zo ziek te zien. Bedenk echter hoe nuttig het is om al die virusziektes op jonge leeftijd door te maken! Kinderen die ziek zijn, zijn sloom en initiatiefloos en willen niet spelen en eten. Dat is normaal. Maar eigenlijk zijn er altijd wel momenten op de dag dat ze ineens een stuk lijken te zijn opgeknapt (al duurt dat soms maar kort). Ook kunnen ze goed opknappen als door paracetamol de temperatuur is verlaagd.

Wat is zorgelijk
Als een kind voortdurend suf is en slaapt, niet opknapt van paracetamol en minder dan de helft van de gebruikelijke hoeveelheid drinkt, is dat zeker een reden om de huisarts te raadplegen. En dat geldt beslist ook als er spontaan blauwe plekken ontstaan.

Niet zorgelijk
Vaak wordt gezegd dat een temperatuur boven de 40 graden een reden is om naar de huisarts te gaan. De hoogte van de temperatuur zegt bij kinderen echter niets over de ernst van de ziekte. Ze kunnen gewoon hun temperatuur nog niet zo goed regelen als volwassenen. Ook het langer ziek zijn dan 3 of 4 dagen is geen reden voor doktersbezoek, al wordt dat vaak gezegd. Als kinderen langer ziek zijn dan 2 dagen is meestal sprake van meerdere virusziektes achter elkaar.

Kortom
Het is geruststellend als zieke kinderen nog goede momenten hebben op een dag, al of niet na paracetamol. En ten minste de helft van de gebruikelijke hoeveelheid drinken. Maar ben je toch ongerust, kom dan gerust naar de huisarts. Die zal je altijd dezelfde dag de gelegenheid geven om langs te komen met je zieke peuter!