Column Dirk Jan van Wijk: Over gevoeligheden

De Lente is er! Alles wat leeft gaat bloeien; Bloemen laten zich van hun prachtigste kant zien, vlinders kruipen uit hun cocon, mensen vergeten door de zon even hun zorgen en depressies verdwijnen. Maar mensen met hooikoorts zijn minder gelukkig. Bij hen komt het voorjaar de neus uit!

Hooikoorts
Nog altijd wordt de merkwaardige term hooikoorts gebruikt voor de allergie voor zaadjes van bomen of grassen. Met hooi heeft het niets te maken en koorts krijg je er niet van. Het zijn de zaadjes ('pollen'), die bij zon en een beetje wind ('mooi zeilweer') volop door de lucht zweven en bij mensen met een allergie voor deze pollen een enorme irritatie van de slijmvliezen van hun ogen (jeuk en tranen), neus (niezen, loopneus en verstopping) en luchtwegen (hoesten en piepen) krijgen.

Allergie
Bij een allergie reageert je lijf heftig op een specifiek stofje, waar de meeste mensen totaal ongevoelig voor zijn. Een klein beetje is al voldoende voor een heftige reactie. Wanneer het gaat om een stofje dat de luchtwegen irriteert, is dat vaak seizoensgebonden. Zo zal een boompollenallergie last geven in de maanden februari tot april (dan bloeien bomen) terwijl een graspollenallergie zich openbaart van april tot augustus. Een huisstofmijtallergie geeft de meeste klachten in natte maanden. Dan is het 'lente' voor dit stofbeestje. Maar een allergie voor katten(-huidschilfers) kan natuurlijk het hele jaar voor problemen zorgen. Ook je darmslijmvlies kan allergisch reageren (buikpijn!) op bepaalde voedingsmiddelen. De bekende, maar zeldzame 'glutenallergie' is een voorbeeld. En kappers kunnen 'kapperseczeem' krijgen door bestanddelen van kleurspoeling. Een allergie voor noten of wespengif kan zelfs shock veroorzaken!

Intolerantie
Het kan echter ook zijn dat de mate waarin je lijf reageert op iets waar je niet tegen kan, afhangt van de hoeveelheid die je binnenkrijgt. Dat noemen we dan 'intolerantie'. Gluten (granen), lactose (melkproducten), suikers (zoete producten) en E-nummers (fabrieksvoeding) kunnen zo'n intolerantie veroorzaken. Hoe meer je eet, hoe meer klachten.

Hyperreactiviteit
Tenslotte kun je bovengenoemde irritaties ook krijgen als een versterkte reactie van het lichaam op stoffen, die voor iederéén in meer of mindere mate irritant zijn. Van sigarettenrook bijvoorbeeld, gaat iedereen hoesten, maar de één eerder dan de ander. In dat geval spreken we van hyperreactiviteit (overgevoeligheid). Elke dag weer kunnen allerlei irriterende stoffen dan zorgen voor neusverstopping, astma, eczeem of buikpijn.

Vermijden
Het is in de eerste plaats belangrijk om te vermijden waar je niet tegen kunt. En als dat onvoldoende lukt, kunnen medicijnen verlichting geven. Maar bedenk ook:
Bij intolerantie en hyperreactiviteit is vaak sprake van meerdere oorzakelijke factoren, die de stabiliteit van huid en slijmvliezen ondermijnen. Dat kunnen voedingsstoffen, stoffen in de lucht, maar ook psychische factoren zijn. Het kan heel goed zijn dat je je ergens inwendig vreselijk aan irriteert, maar dat voor jezelf onvoldoende erkent. Als je 'goed in je vel' zit, krijg je minder gauw eczeem. Als je 'ergens benauwd voor' bent, slaat het eerder op je keel of luchtwegen en als je 'ergens mee in je maag zit', ……

Tips:
Een droge huid irriteert eerder dan een vette. Vermijd daarom zeep zoveel mogelijk, maar vet je liever in. Vermijd krabben, draag koele en gladde kleding en focus op iets anders. Jeuk verdwijnt dan meestal snel.
Adem door je neus, dat vinden je longen fijn. De lucht is dan voorverwarmd en vochtig gemaakt. En zit je neus verstopt, dan helpen fysiologische zoutdruppels vaak prima.
Voor hoestprikkels geldt hetzelfde als voor jeuk: Vermijd het, want van hoest komt steeds meer hoest!
Probeer bij regelmatig terugkerende buikpijn uit te vinden, waardoor je buik toch steeds 'zo boos' is. Heb je last van obstipatie of veel lucht? Hebben je darmen wellicht een hekel aan bepaalde voedingsmiddelen?
En erken je inwendige irritaties! Je lijf zal je dankbaar zijn.