S.U.S.-excursie naar de stokkenfabriek:”Een bijzonder uitstapje door het erfgoed van ambacht”

UITGEEST - Voor de eerste keer organiseerde Stichting Uitgeester Senioren (S.U.S.) een boeiende excursie naar de stokkenfabriek van Arie Zonjee die gevestigd is op Meldijk 23. Al negen generaties en ruim 200 jaar lang heeft de enige nog altijd productieve stokkenfabriek in Nederland, haar sporen wel verdiend. 

Een grote groep van 27 belangstellenden stond woensdagmorgen 10 april te trappelen bij verzamelplaats Dorpshuis de Zwaan. “Ik wist niet dat er zoveel belangstelling voor deze excursie zou zijn”, lacht coördinator Carla van Megen. “Dus het uitje naar de stokkenfabriek gaan we zeker nog een keer organiseren,” belooft ze.

Ruim 200 jaar ‘Recht en rond’
Arie Zonjee is de negende generatie die werkzaam is in de stokkenfabriek, niet te missen dankzij de hoge fabrieksschoorsteen. Hij vertelt aan de toehoorders gepassioneerd en niet zonder trots over de rijke geschiedenis van zijn familiebedrijf. “De onderneming, gesticht in 1804, is de enige in Nederland die nog stokken, stelen en trapleuningen produceert, een vakmanschap dat al meer dan 200 jaar wordt doorgegeven.”
Behalve stokken heeft de onderneming ook andere producten vervaardigd, zoals vogelkooien en (Afra) kindermeubelen. Hoewel de markt enigszins is veranderd, blijft de stokkenfabriek nog altijd fier overeind staan door haar specialisatie in recht en rond hout, dat wordt geleverd aan groothandels voor verschillende industrieën, waaronder landbouw en veeteelt.

Cornelis Corneliszoon van Uitgeest
“De locatie van de stokkenfabriek hier aan de Meldijk heeft een historische en strategische reden”, weet Arie te vertellen. “Hier vond namelijk rond 1600 Cornelis Corneliszoon van Uitgeest, die vlakbij woonde, zijn baanbrekende uitvinding uit: de toepassing van de krukas in houtzaagmolens. Hierdoor werd het mogelijk het draaien van de as om te zetten in een op- en neergaande beweging. Dit ging wel dertig keer sneller dan met de hand. Een fantastische bijdrage aan de Gouden Eeuw en de industriële revolutie.
Ja, vroeger was Uitgeest het centrum van de houtindustrie in Noord-Nederland, met zeven stokkenfabrieken en een bloeiende handel dankzij belastingvrij hout uit Dordrecht en een gunstige ligging aan het water. Al het hout werd per schip aangevoerd vanuit Moermansk en Duitsland, via Amsterdam naar Uitgeest, waar het werd bewerkt en verwerkt voor verschillende doeleinden. De stokkenfabriek kent een rijke geschiedenis, met economische ups en downs, van welvaart tot moeilijke tijden zoals de Napoleontische periode en de wereldoorlogen. Van handmatige productie op een renbaan, is deze later geoptimaliseerd met stoommachines. Tot op de dag vandaag wordt hier nog altijd, duurzaam, gebruik van gemaakt!”

Toekomstmuziek
Arie Zonjee benadrukt het belang van het behouden van maakindustrie in Nederland, vooral gezien de afhankelijkheid van buitenlandse markten. Hij is optimistisch over de toekomst van de fabriek, met de hoop dat de volgende generaties het bedrijf kunnen voortzetten. Daarnaast vindt hij het belangrijk dat het verhaal van Cornelis Corneliszoon van Uitgeest, liefst in combinatie met de stokkenfabriek, wordt doorverteld, als een belangrijk stukje geschiedenis dat levend moet blijven voor toekomstige generaties.

Tekst: Anita Webbe